Een nieuwe studie waarschuwt dat de stijgende temperaturen op aarde tegen het einde van de eeuw de methaanemissies uit meren en reservoirs dramatisch zouden kunnen doen toenemen, waardoor de klimaatverandering mogelijk zelfs nog verder zou worden versneld dan de ergste voorspellingen van het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering (IPCC).
Dit huiveringwekkende vooruitzicht komt voort uit een eenvoudig maar krachtig fenomeen: warmer water versnelt de afbraak van organisch materiaal in zuurstofarme bodems van meren. Bij dit proces komt methaan vrij, een krachtig broeikasgas dat warmte veel effectiever vasthoudt dan koolstofdioxide.
Onderzoekers van de Linköping Universiteit in Zweden en het NASA Ames Research Center hebben nauwgezet een voorspellend model voor deze emissies gebouwd. Het model omvatte gegevens van 767 meren en reservoirlocaties over de hele wereld, waarbij niet alleen rekening werd gehouden met stijgende temperaturen, maar ook met verschuivingen in emissieseizoenen, verschillende soorten vrijgaveroutes en veranderingen in de omvang van waterlichamen en de nutriëntenniveaus.
Een domino-effect van opwarmend water
De resultaten schetsen een grimmig beeld. Uit de studie bleek dat temperatuur de meest invloedrijke factor is die de toekomstige methaanemissies van deze vitale zoetwaterecosystemen aanstuurt.
Naarmate de temperatuur op aarde stijgt – voornamelijk als gevolg van door de mens veroorzaakte uitstoot van kooldioxide – worden microscopisch kleine organismen die verantwoordelijk zijn voor de afbraak van organisch materiaal actiever. Deze versnelde ontbinding veroorzaakt een exponentiële toename van de uitstoot van methaan. Volgens het meest alarmerende klimaatscenario van het IPCC zou dit op hol geslagen effect de huidige methaanemissies uit meren en reservoirs tegen 2100 bijna kunnen verdubbelen.
Hoewel deze stijging ogenschijnlijk klein lijkt, zou deze zich vertalen in een mondiale sprong van grofweg 10% in de totale methaanemissies. Dit versterkte broeikaseffect zou de opwarming van de aarde zelfs verder brengen dan de somberste voorspellingen die in de worstcasescenario’s van het IPCC zijn geschetst.
Een cruciale herinnering: onze acties hebben gevolgen
Ondanks deze alarmerende bevindingen is er nog steeds een sprankje hoop. De studie onderstreept het cruciale verband tussen onze CO2-uitstoot en de steeds snellere uitstoot van methaan uit natuurlijke bronnen zoals meren en reservoirs.
Het terugdringen van de CO2-uitstoot wordt nog urgenter. Door de door de mens veroorzaakte opwarming te beteugelen, kunnen we niet alleen het algehele tempo van de klimaatverandering vertragen, maar ook deze potentieel rampzalige feedbackloop verzachten die de uitstoot van methaan versterkt.
De keuzes die we vandaag maken, zullen direct het toekomstige traject van de temperatuur op onze planeet en de ernst van de gevolgen ervan bepalen.
