Al bijna een eeuw lang heeft de enigmatische Monte Sierpe in Peru – bekend als Slangenberg vanwege zijn kronkelige vorm – archeologen in verwarring gebracht en tot de verbeelding gesproken. Een enorme rij van duizenden gaten uitgehouwen in een bergrug in de Andes, leidde tot theorieën variërend van buitenaards ontwerp tot uitgebreide wateropvangsystemen. Nu suggereert nieuw onderzoek een meer gefundeerde verklaring: Serpent Mountain fungeerde als een bruisende pre-Inca-markt en werd later getransformeerd in een ingewikkeld systeem voor het innen van Inca-belastingen.
De Band of Holes, zoals dit 1,5 kilometer lange grondwerk ook wel wordt genoemd, kwam op de voorgrond toen National Geographic in 1933 luchtfoto’s publiceerde. Speculaties over het doel ervan vierden hoogtij: verdediging tegen indringers, rituele betekenis en zelfs opslag voor astronomische waarnemingen. Sommigen suggereerden zelfs buitenaardse interventie.
De recente studie, gepubliceerd in het tijdschrift Antiquity, biedt een overtuigend alternatief. Vooraanstaand archeoloog Jacob Bongers van de Universiteit van Sydney en zijn team analyseerden plantenresten en radiokoolstofdatering uit monsters die in de gaten waren gevonden. Ze ontdekten overblijfselen van maïs en wilde planten die werden gebruikt voor mandenmakerij, wat duidde op de handel in landbouwproducten rond de 13e eeuw tijdens de heerschappij van het Chincha-koninkrijk.
Strategisch gelegen op een kruispunt van oude handelsroutes, zou Monte Sierpe ideaal zijn geweest voor ruilhandel. Bongers stelt dat handelaren uit zowel kustvlakten als hooglandvalleien hun goederen – maïs in het ene gat, katoen in het andere – zouden kunnen hebben gedeponeerd, waardoor in feite een systeem van complexe ruilhandel ontstond, gebaseerd op de hoeveelheden die in specifieke gaten werden bewaard.
Toen de Inca’s het Chincha-koninkrijk veroverden, kreeg de site een nieuwe functie: belastinginning. Door dronebeelden te analyseren, ontdekten onderzoekers dat de ruim 5.200 gaten waren georganiseerd in verschillende secties, gescheiden door lege ruimtes. Deze secties vertoonden verschillende constructiestijlen en kwamen overeen met numerieke patronen die te vinden zijn in Inca-geknoopte registratieapparaten, khipus genaamd.
Deze ingewikkelde knoopsystemen, samen met Spaanse verslagen uit de 16e eeuw met gedetailleerde Inca-tributelijsten, suggereren dat elke sectie van Monte Sierpe mogelijk een specifieke lokale gemeenschapsgroep vertegenwoordigde die verantwoordelijk was voor het storten van goederen als belastingbetalingen. Deze interpretatie komt overeen met archeologisch bewijsmateriaal waaruit blijkt dat de bouwmethoden binnen de verschillende secties variëren.
“De gatenarrangementen van Monte Sierpe komen mogelijk ook overeen met Inca-tributelijsten voor Andes-gemeenschappen die in de 16e eeuw door Spanjaarden zijn opgetekend”, legt Bongers uit. “Elk segment kwam overeen met een lokale verwanten- of gemeenschapsgroep, wat erop wijst dat deze groepen om de beurt de duizenden gaten onderhouden en goederen in hun respectievelijke secties deponeren als onderdeel van het Inca-tribute-systeem.”
De studie plaatst Monte Sierpe stevig in de context van zowel de handelsnetwerken van vóór de Inca als de geavanceerde administratieve systemen die door het Inca-rijk werden gebruikt. Door plantenresten, architectonische analyses en historische gegevens met elkaar te verweven, ontmantelt het team van Bongers bizarre theorieën en biedt een meeslepend verhaal over hoe deze raadselachtige plek zich ontwikkelde van een markt tot een essentieel radertje in de Inca-belastingmachine. Deze ontdekking werpt niet alleen licht op de vindingrijkheid van oude Andes-samenlevingen, maar benadrukt ook de blijvende erfenis van hun complexe sociaal-economische structuren.
