Het internet barstte los van opwinding (en, laten we eerlijk zijn, een vleugje angst) toen er berichten opdoken dat de interstellaire komeet 3I/ATLAS uit elkaar viel en misschien zelfs een buitenaardse sonde zou zijn. Maar voordat u begint met het opslaan van ingeblikte goederen en het bouwen van uw eigen hoed van aluminiumfolie, haal diep adem. Het blijkt dat de waarheid over 3I/ATLAS zowel bizar wonderbaarlijk en duidelijk binnen het domein van de natuurlijke kosmische verschijnselen ligt.
Hier is de analyse: deze komeet is anders dan alles wat we ooit in ons zonnestelsel hebben gezien. Stel je het voor als een interstellaire vreemde eend in de ruimte – niet echt een vreemd buitenaards ruimtevaartuig, maar zeker met een aantal serieus vreemde specificaties. Vroege waarnemingen met krachtige telescopen onthulden dat 3I/ATLAS een ongebruikelijke samenstelling heeft. Denk aan hopen nikkel, meer koolstofdioxide dan je zou verwachten van een typische komeet, en een duidelijk lage hoeveelheid van de gebruikelijke koolstofketenmoleculen.
Voeg daarbij een roodachtige tint bestrooid met kosmisch puin, wat duidt op een lange reis badend in energetische straling uit de ruimte, plus een zinderende reissnelheid die een formatietijd impliceert die mogelijk 11 miljard jaar teruggaat – en je hebt een hemels mysterie verpakt in een stoffige rode nevel.
Deze bizarre cocktail van kenmerken trok aanvankelijk de aandacht (en verbeelding) van zowel wetenschappers als sterrenkijkers. Maar toen werden de dingen vreemd, zelfs vreemder. Maak kennis met astrofysicus Avi Loeb, bekend om zijn voorliefde voor het verleggen van grenzen – en soms voor controverse. Hij verklaarde stoutmoedig dat 3I/ATLAS een buitenaards onderzoek zou kunnen zijn, waarbij hij zwaar gebruik maakte van de ongebruikelijke kenmerken ervan als ‘bewijsmateriaal’.
Dit leidde tot een golf van krantenkoppen, speculaties op sociale media en meer dan een paar oproepen aan de NASA om het intergalactische welkomstcomité voor te bereiden. Maar houd je paarden vast, mede-ruimteliefhebbers! Een team van wetenschappers onder leiding van astronoom Jason Wright (je zou kunnen zeggen dat hij een beetje een komeet Sherlock Holmes is) dook diep in de beweringen van Loeb. Hun oordeel? De ‘afwijkingen’ die Loeb aanhaalde, waren óf verkeerde interpretaties, óf volledig consistent met bekend komeetgedrag.
Neem de bewering dat 3I/ATLAS mogelijk uiteenvalt. Loeb wees naar de staart van de komeet als bewijs van snel massaverlies, wat erop duidde dat deze te snel uit elkaar viel om nog een normale komeet te kunnen zijn. Deze redenering gaat voorbij aan enkele belangrijke feiten over kometen: kometen werpen vaak brokken af als ze dicht bij de zon komen. Het is alsof een interne kosmische champagnekurk knalt! Dit verlies kan gebeuren als gevolg van ontsnappend ijs of een verhoogde rotatie (zoals een hemelse spin-dokter die wild is geworden), waardoor stukken de ruimte in vliegen.
En hoe zit het met die mysterieuze radiosignalen die worden gedetecteerd door de MeerKAT-telescooparray in Zuid-Afrika? Ja, kometen zenden radiogolven uit – een bekend fenomeen dat wordt veroorzaakt doordat watermoleculen door zonlicht uiteenvallen en specifieke frequenties uitzenden. Dit gedrag werd al voorspeld voor 3I/ATLAS op basis van zijn samenstelling, waardoor de komeetidentiteit verder werd versterkt.
In wezen schreeuwt elk stukje data dat we over 3I/ATLAS hebben verzameld ‘komeet’, ook al is het een werkelijk opmerkelijke en vreemde. De afhaalmaaltijd? Hoewel de kosmos uitgestrekt is en vol verrassingen, worden soms de grootste ontdekkingen gedaan in het omarmen van de vertrouwde vreemdheid van ons universum in plaats van onmiddellijk naar buitenaardse verklaringen te zoeken.
En zoals astronoom David Levy de beroemde grap maakte: “Kometen zijn als katten: ze hebben staarten en ze doen precies wat ze willen.” 3I/ATLAS blijkt een bijzonder onafhankelijke katachtige te zijn, die zijn eigen weg door de ruimte baant en ons eraan herinnert dat het universum nog steeds veel verbijsterende mysteries herbergt – zelfs zonder tussenkomst van buitenaardse wezens.
Wetenschappers zullen 3I/ATLAS blijven volgen terwijl deze uit ons zonnestelsel schiet. Er is zelfs een kans dat NASA’s Juno-sonde, die in een baan om Jupiter draait, enkele close-upwaarnemingen kan doen wanneer de komeet in maart 2026 voorbij raast. Dat zal een geweldige kans zijn voor meer ontdekkingen.
