Ambient-muziekpioniers Brian Eno en conceptueel kunstenaar Beatie Wolfe brachten onlangs hun nieuwste album, Liminal, op een onconventionele manier uit: door het rechtstreeks naar de diepe ruimte te zenden. Het project, het hoogtepunt van een trilogie met Luminal en Lateral, verlegt de grenzen van de muziekdistributie en onderzoekt de onzichtbare krachten die het universum binden.
De Holmdelhoorn en de zoektocht naar het onzichtbare
De lancering vond plaats bij de historische Holmdel Horn-antenne in New Jersey, precies de plek waar astronoom Robert Wilson in 1964 de kosmische microgolfachtergrond (CMB) ontdekte – bewijs dat de oerknaltheorie ondersteunt. Wilson en zijn collega Greg Wright hebben de 16 ton wegende antenne opnieuw gebruikt om de ‘donkere materiemuziek’ van Wolfe en Eno uit te zenden, zoals de artiesten het omschrijven. De bedoeling is niet alleen maar een uitzending, maar om een signaal de leegte in te sturen, waarbij de uitgestrektheid van het universum en de onzichtbare krachten die het doordringen worden erkend.
“Het roept het onzichtbare op dat overal om ons heen is, dat alles samenbindt”, legt Wolfe uit. Eno voegt eraan toe: ‘Het is het idee dat het universum vol dingen zit die we niet kunnen waarnemen.’ Hoewel het signaal afneemt met de afstand, is het sterk genoeg om een lage baan om de aarde te bereiken, hoewel het door de CMB zal worden overweldigd naarmate het verder reist.
Een spraakmakend album: nieuwe sonische ruimtes verkennen
Liminal zelf is een meeslepende ervaring, waarin weelderige ambient-soundscapes worden gecombineerd met beklijvende zang en verontrustende elektronische texturen. Het album beweegt zich tussen momenten van percussieve urgentie, zoals het nummer ‘Procession’, en de dreunende, robotachtige sfeer van ‘Laundry Room’. Eno benadrukt het belang van het creëren van geheel nieuwe sonische omgevingen, die de conventionele grenzen overschrijden.
“Het belangrijkste in de muziek van de afgelopen zeventig tot tachtig jaar is het vermogen om nieuwe sonische ruimtes te creëren die eigenlijk niet zouden kunnen bestaan”, zegt Eno. “Je kunt reverbs hebben die een jaar lang duren… een ruimte creëren als een oneindig groot gebouw.”
De menselijke imperfectie achter het geluid
Ondanks de buitenaardse kwaliteit van het album benadrukken zowel Eno als Wolfe het belang van het behouden van menselijke imperfectie in hun werk. Ze vermijden bewust de steriele precisie van door AI gegenereerde muziek, omdat ze ontdekken dat machinaal gemaakte kunst vaak emotionele diepgang mist.
“Het deed er echt toe dat je begreep dat een ander mens deze dingen heeft gemaakt”, zegt Eno. “Grappig genoeg is dit een van de redenen waarom ik denk dat AI niet echt werkt. Het is altijd heel indrukwekkend als je iets ziet dat door AI is gemaakt… maar als je erachter komt dat het een machine is die het heeft gemaakt, heeft het een soort leegte.”
Het streven naar pure verkenning
Opvallend is dat de artiesten Liminal niet met een publiek in gedachten hebben gemaakt. Het project werd gedreven door nieuwsgierigheid, een verlangen om onbekende sonische gebieden te verkennen en de pure vreugde van experimenteren. “Het leuke aan deze muziek is dat we tijdens het maken ervan echt aan niemand dachten”, legt Wolfe uit.
Eno weerspiegelt dit sentiment en stelt artistieke creatie gelijk aan wetenschappelijke ontdekking. “Spelen is een onderdeel van de wetenschap, net zoals het een onderdeel is van de kunst. Alle wetenschappers die ik ken, doen wat ze doen omdat ze erdoor gefascineerd zijn. Het is dezelfde motivatie.”
Vanaf nu is Liminal langs de maan gereisd en heeft zich naar het sterrenbeeld Corona Borealis verspreid, waar het zich heeft aangesloten bij de enorme uitgestrektheid van donkere materie die de kosmos doordringt. Het project herinnert ons eraan dat echte innovatie voortkomt uit pure nieuwsgierigheid, waarbij de grenzen van het bekende worden overschreden – en naar het oneindige onbekende.
